خط مقدم(جیبی)

مجموعۀ خط مقدم – 7 کتاب عکس از عکاسان جنگ

کتاب‌های این مجموعه:

1- سعید صادقی

2- علی فریدونی

3- ساسان مویدی

4- محمدحسین حیدری

5- احمد علیزاده نوحی

6- اباصلت بیات

7- مریم کاظم‌زاده

کتاب عکس سعید صادقی

مرتضی سرهنگی در مقدمه‌ی این کتاب می‌نویسد: «اگر روزی کسی از من بپرسد سعید صادقی را می‌شناسی، می‌گویم، او را دیده‌ام. او را در کردستان دیده‌ام، در قصر شیرین، در مهران و بیشتر از همه در جنوب و در کوچه پس کوچه‌های خرمشهر دیده‌ام.

او را در حاشیه خیابان‌های غبار گرفته خرمشهر دیده­‌ام، زیر یک درخت اکالیپتوس وقتی سیگاری چاق می‌کرد تا دوربینش نفسی تازه کند. با او از درختان آبادان «کُنار» چیده­‌ام، تا آن سوی نخل ­های کوی ذوالفقاری رفته‌ام، زیر گنبد مجروح مسجد جامع عکس یادگاری گرفته‌­ام، یک بار هم دوربین او را به گلبوته­‌های صورتی رنگ که روی پشت­‌بام خانه‌های ویران‌شده خرمشهر سبز شده‌بودند، معرفی کردم، چقدر از آشنایی هم خوشحال شدند! 

آخرین بار او را در «تنگه چهار زِبر» دیدم. همان تنگه‌­ای که سینه‌اش را مردانه در برابر تیرهای نفاق سپرکرد. همان‌جا بود که دوربین سعید آخرین عکس‌های دفاع هشت ساله را گرفت. این عکس‌ها اسناد خداحافظی او با چهره ظاهری جنگ است. آن روز به بعد، باطن جنگ روی دست ما مانده‌است و هنوز نمی­دانیم جنگ لهجه‌­ای جز حقیقت ندارد. دوربین سعید این لهجه را یاد گرفته‌است، خوب هم یاد گرفته‌است، جنس جنگ را می‌­شناسد. عکس‌های او کلکسیونی از آن روزها و آدم‌هایی است که هرکدام یک ­پا بلد آسمان بودند.

چه چهره‌هایی که چشم در چشم دوربین او دوخته و رفته­‌اند، چه سنگرهایی که میزبان مهربانی برای او بوده‌اند، چه کانال‌ها و هورها و خاکریزهایی که برای او دست تکان داده‌اند. چه انفجارها و صحنه‌هایی که او و دوربین‌اش را لرزانده‌است. چه جاهای خطرخیزی که سعید رفت و من نرفتم… از ترس… .

حالا اگر روزی کسی از من بپرسد سعید صادقی را می‌شناسی، می‌گویم دوربین سعید پلاک جنگی اوست و عکس­‌هایش شماره­‌های این پلاک. اگر کسی این شماره­‌ها را با لهجه حقیقی جنگ بخواند، سعید صادقی را خواهد شناخت، حتی اگر یک قدم با او برنداشته‌باشد».

کتاب عکس علی فریدونی

کتاب عکس علی فریدونی از مجموعه کتاب‌های «عکاسان جنگ» وارد بازار نشر شد. کتاب در دو قطع خشتی (۲۴×۲۱) و جیبی (۱۳×۱۱) سانتیمتر در ۲۴۸ صفحه با ۱۵۶ قطعه عکس از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ است.

علی فریدونی دارای مدرک درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از عکاسان فعال و نام‌دار عکاسی خبری و جنگ تحمیلی در ایران است که تاکنون چندین نمایشگاه انفرادی از عکس‌هایش را در ایران به نمایش گذاشته است. برخی از عکس‌های شناخته شده‌اش در عرصۀ خبری نیز در کنار متن‌های محسن راستانی و سیف‌اله صمدیان در این کتاب به چاپ رسیده است.

کتاب عکس ساسان مویدی

کتاب آثار «ساسان مویدی» از مجموعه‌ی عکاسان جنگ، به عکس‌های او با موضوع جنگ تحمیلی اختصاص دارد که در دو قطع به چاپ رسیده است. این کتاب حاوی ۱۲۶ عکس در ۱۸۸ صفحه قطع خشتی ۲۴×۲۱ سانتی­متر و ۱۹۲ صفحه جیبی ۱۳×۱۱ سانتی­متر به چاپ رسید.

بخشی از مقدمه کتاب به قلم مجید دوخته‌چی‌زاده:

آیا عکاسان می‌توانند سرنوشت جنگ‌ها را تغییر دهند؟
به نظر من پاسخ، آری است، چون شواهد زیادی از تأثیر عکس‌ها در سرنوشت جنگ‌ها در اختیار داریم.
عکس کودک غرق شدۀ آوارۀ سوری که در کنار ساحل دریا روی شن‌ها به سینه افتاده بود و توانست ویزای مهاجرت هزاران آوارۀ سوری به آلمان را تایید کند، یکی از تجربه‌هاست. اگر عقب‌تر برویم عکس‌هایی از بمباران آمریکایی‌ها در جنگ ویتنام و دختر بچۀ مجروحی که توانست دنیای غرب را به شدت تکان دهد و موج ضد جنگ را در آمریکا تقویت کند پیدا کنیم. البته می‌توان شواهد زیادی از تأثیر عکس‌ها در جریان جنگ عراق علیه ایران پیدا کرد، نظیر موشک‌باران دزفول یا حملۀ شیمیایی عراق به حلبچه و یا تأثیر سلاح‌های شیمیایی بر مجروحان جنگ.
در طی سال‌های پس از جنگ به نقش عکاسی جنگ و عکاسان در جریان جنگ اشاره نشده است و هرگز در جریان ده‌ها سمینار و نشست‌های گوناگون راجع به جنگ، نقش عکاسی در جنگ ایران و عراق مورد کاوش و بررسی عالمانه قرار نگرفته است؛ نقشی که هیچ رسانۀ دیگری نتوانست آن را بازی کند. از میان ده‌ها کتاب دربارۀ جنگ ایران و عراق کتابی تحلیلی از سیر عکاسی جنگ و تأثیرات شگرف آن در جبهه‌ها و در پشت جبهه‌ها و مجامع بین المللی منتشر نشد. این غفلت مداومی است که نهاد‌های مربوط از سر ناآگاهی به آن دچار شده‌اند و هنوز ادامه دارد. اما آیا واقعاً عکاسان جنگ ایران و عراق بر سرنوشت جنگ تأثیر نگذاشتند؟

کتاب عکس محمد حسین حیدری

در مقدمه کتاب آمده است:

سپیده دم محمدحسین در منطقه بود و شهامت، فداکاری، زخم و خون ثبت می‎کرد. صبح‎ها که پاتک دشمن شروع می‎شد روز را رعب‎آورتر از شب عملیات می‎کرد. حاصل پا به پایی او با رزمندگان موجب ثبت لحظاتی است که می‎فهمیم دوربین‌اش به دشمن، نزدیک‎تر از هر سلاحی است و در میان معرکه بودن عکاس است که عمق جراحت‎های جنگ را بیشتر بیان می‎کند.
کتاب را ورق بزن! در مسیر تصاویر، به هنگامه‌ی نبرد که می‎رسی، از سوت هراس‎انگیز گلوله‎ها و صفیر کُشنده‌ی ترکش‎ها خم می‎شوی. موج ویرانگر انفجارها تکانت می‎دهد. دلیری و بی‎پروایی پسران ایران به جانت می‎نشیند که، جان به سر گرفته‎اند و ربِ جلیل گویان دشمن را می‎تارانند. تنِ پاره‌ی همرزمت را در بغل حس می‎کنی که سبک‎تر از هنگام وداع شده. پای قطع شده‎اش لابد در پاچه‌ی شلوار نیست یا آستینی خالی که در باد تکان می‎خورد.
دوربین محمدحسین از هر چشمی به معرکه‎ی جنگ نزدیک‎تر است. همراه با شلیک‎ها، او خاطره شکار کرده است. خاطره‌هایی مشحون از فتوت‎نامه‎ی جوانمردانی که زندگی را جا گذاشتند تا ما از زندگی جا نمانیم. تا یادمان بماند حماسه‎ی مادران و پسرانی که ایران را زیستگاه ابدی چشمانی کردند تا پیوسته نگاهی به سمت نور داشته باشیم. تا یادمان نرود حماسه‌ی پسرانی را که هر صبح تشییع شدند تا شبِ ما «شام» نشود. تا دراز دستان یغماگر یادشان بماند، سرانجامِ بدفرجامِ دست درازی به دامان این جغرافیا را.
کتاب را که دیدید و به تصاویرِ بازگشت اسیران که رسیدید، سلامی کنید به آدم‎های از زندگی جا مانده‌ای که معرفت اجازه نداد پیکر پسران افتاده بر دشت جنون را نردبام کنند.

درباره عکاس:

محمدحسین حیدری، متولد شهرستان میمه/ مرداد ۱۳۴۱
دوران کودکی تا سال چهارم ابتدایی را در روستای لوشاب از توابع شهرستان میمه از استان اصفهان گذراند. پدرش کارگر فنی یک شرکت فرانسوی به نام «آنترپُز» در تهران بود. محمدحسین هم در ده سالگی همراه پدر به تهران آمد. اگر چه محل زندگی‌شان با خانواده عمویش در یک خانه  بود، ورود به محیط ناشناخته و بزرگ و همچنین دوری از مادر، خانواده و فضای روستا و مأموریت‌های چند روزه‌ی پدر شرایط زندگی را برایش سخت کرد.
آثار حیدری در طول جنگ علاوه بر رسانه‌ها، نمایشگاه‌های عکس، نمایش اسلاید در مراکز استان‌ها و شهرهای بزرگ، و مجله‌های پیام انقلاب و امید انقلاب منتشر می‌شد.
کتاب لا اله الا الله از عکس‌های محمد حسین حیدری وامیر علی جوادیان درسال ۱۳۶۲، انتشارات انقلاب اسلامی به چاپ رسید و دیگر آثار وی در مجموعه چند جلدی کتابهای «جنگ تحمیلی» منتشر گردیده است.
پس از جنگ، در سال ۱۳۷۵ دبیری سرویس عکس روزنامه جوان را به مدت ۶ سال و در سال ۱۳۸۱ دبیری سرویس عکس خبرگزاری فارس را به مدت ۲ سال عهده دار شد.
همزمان با فعالیتهای یاد شده از اواسط دهه هفتاد در مسیر تأسیس انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس قرار گرفت و علاوه بر تلاش نسبت به تأسیس این انجمن، همواره عضو هیات مدیره انجمن و از سال ۱۳۸۶ به مدت شش سال مدیر عامل انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس بوده است.

کتاب عکس احمد علیزاده نوحی

دوره کتاب‌های «عکاسانِ جنگ»، مجموعه­‌ای از کتاب‌های عکاسی انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس است که به منظور معرفی عکاسان جنگ تحمیلی و آثارشان به انتشار می‌­رسد. این مجموعه سعی دارد با به­ کارگیری روش­‎های خاص شکلی، محتوایی و اطلاعاتِ متنی دقیق از عکس­‌ها، روایتی دراماتیک و واقع­ بینانه از جنگ تحمیلی را به انتشار برساند و به یک ارایه جدید و ویژه دست یابد. این دوره از کتب انجمن در دو قطع خشتی (۲۴×۲۱)  و جیبی (۱۳×۱۱) سانتی­متر به انتشار می‌­رسد تا بتواند بخش زیادی از سلایق مخاطبان متنوع این آثار را پاسخگو باشد.

محسن راستانی درباره این عکاس می‌نویسد:
«احمد علی­زاده نوحی از نسل انسان­‌های فرهیخته، مطلع و خودساخته ­ی دوران پیش از انقلاب اسلامی، در جنوب ایران است. خلوص، گرمی و هوشمندی ­در عکس‌های او به خوبی مشهود است. انتخاب بدیع در زاویه دید، بکر بودن لحظه­‌های طبیعی و ترکیب ­بندی آگاهانه­ ی عکس­‌ها، هر بیننده­‌ای را معترف می‌­کند که با عکاس متفاوت و حرف ه‎ای روبروست.

عکس‌های علی­زاده در مقایسه باعکاسان پیشرو آن دوران به سطح ممتازی از نگاه، نسبت به موضوعات پیرامون رسیده و حضور او در سطح عکاسان حرفه ­ای دهه ­های گذشته ویژه است. اگر چه فضای حرفه­ای در ایران خیلی سخت به وجود آن­تن می‌­دهد، اما عکس­‌ها به محض رویت، این حقیقت را عیان و آشکار می‌­کند.
علی­زاده نوحی در یک چنین فضایی تنفس می‌­کرد و جزء نخستین­‌های مواجهه با دنیای مدرن بود. آبادان نمونه­ ی یک شهر مدرن در ایران پیش از انقلاب است که وجود اولین نهادهای فرهنگی و اجتماعی وابسته به شهر­نشینی پیشرفته را تجربه می‌­کرد. اداره ­ی یک نهاد عظیم صنعتی که نمونه­ ی آن در دنیا بی‌نظیر بود، سِیلی از افراد فرهیخته و تحصیل کرده­ ی آن دوره را جذب خود ­کرد.

چندین عکس او امتیاز شایسته­‌ای را در میان تاریخ عکاسی جنگ ایران و عراق به خود اختصاص داده که به هیچ عکاس دیگری شبیه نیست. ریشه­‌های این قوّت را باید در آشنایی علی­زاده با گذشته­ ی آبادان، همراهی و آشنایی ­اش با فضای زندگی و بومی مردم شهرجستجو کرد. لحظه­‌های انسانی در عکس­‌هایش چندان رقیق و سطحی نیستند، یک اتفاق خاص در عکس­‌ها باعث شده که آن­‌ها را ثبت کند. کافی­ است کمی با انصاف به لحظه­‌ها و رفتار‌ها در عکس­‌ها بنگرید، کم ­کم در می‌­یابید که با عکاس متفاوتی روبرو هستید.»

کتاب عکس اباصلت بیات

کتاب آثار «اباصلت بیات» از مجموعه‌ی عکاسان جنگ، به عکس‌های او طی سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ با موضوع جنگ تحمیلی اختصاص دارد که در دو قطع به چاپ رسیده. این کتاب حاوی  ۱۶۵ قطعه عکس رنگی و سیاه‌وسفید در ۲۲۸ صفحه قطع خشتی ۲۴×۲۱ سانتی­متر و ۲۳۲ صفحه جیبی ۱۳×۱۱ سانتی­متر به چاپ رسید.

کتاب عکس مریم کاظم زاده

کتاب عکس «مریم کاظم‌زاده» از مجموعه کتاب‌های عکس «عکاسان جنگ»، منتخبی از عکسهای مریم کاظم‌زاده در وقایع کردستان و اوایل جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است. این کتاب حاوی  ۱۶۰ قطعه عکس سیاه‌وسفید در ۲۰۰ صفحه در دو قطع خشتی ۲۴×۲۱ سانتی­متر و جیبی ۱۳×۱۱ سانتی­متر به چاپ رسید.